Danh ca “kẹo kéo”

Trong làng ca hát thành phố ước tính các loại “sao” phải đến 4.000 người. Vì vậy chen lấn để được lên sân khấu là cả một hành trình gian khó và nhiêu khê. Trước có chuyện ca sĩ Kh. ở Q.5 từng tốt nghiệp cử nhân thanh nhạc (Trường CĐ VHNT TP) mà phải theo chầu rìa ngày này sang ngày khác tại các điểm ca nhạc “nhí” (như sân khấu ở công viên) để khi kẹt ca sĩ trong chương trình không tới thì ké được 1 vài bài với thù lao khiêm tốn: 5.000đ/bài (thậm chí có khi năn nỉ bầu cho hát miễn phí!”. Vậy mà Kh. vẫn mãn nguyện với nghề ca sĩ “lót”, ca sĩ hát “ban ngày”, hát không ánh đèn sân khấu dễ đến 10 năm chỉ với khát vọng có ngày được đổi đời, nổi danh nhờ khán giả ái mộ hoặc một bầu sô nào ghé mắt tới! Vì với công nghệ lăng xê, bầu sô có thể cho ra đời hàng loạt “danh ca” bấy lâu chìm trong bóng tối, có người chết yểu nhưng có người vươn lên. Bởi so với thời chạy sô hát nhạc đám cưới, đám tiệc, hội nghị, nhà hàng với thù lao 3-4 chục ngàn đồng/bài thì giờ là 5-10 triệu bạc, hỏi ai không muốn tới?

Cho nên bất chấp mọi thứ, bằng mọi phương cách, nhiều ca sĩ không bằng nỗ lực của bản thân nhưng muốn vươn lên hàng sao đã dùng những “mưu kế cánh gà” để đánh bóng tên tuổi, thậm chí vứt bỏ cả danh dự, nhân phẩm của mình nhằm đạt được mục đích! Cách thường thì hát nhép, nhái tên, nhái giọng, ăn mặc hở hang, đồng bóng, cao hơn thì gây xì-căng- đan, chụp hình khiêu gợi làm bìa đĩa, quảng cáo sex trên mạng...

Có nam ca sĩ thì tận dụng cách ăn mặc dị hợm: tóc nhuộm, tai đeo khoen, áo như cái bao, quần như cái váy; nữ ca sĩ thì phát huy tối đa “5 hở” trong trang phục: hở lưng, hở rốn, hở đùi, hở ngực và hở... trước cùng với những động tác tay chân “bốc lửa”, xoa vuốt khiêu gợi chẳng ăn nhập gì với nội dung bài hát. Thế nhưng nhờ bầu sô, nhờ album, nhờ xì- căng-đan gây chú ý dư luận mà có ca sĩ tạo “tiếng vang” (dù xấu) để hàng đêm có mặt trên sân khấu hát hò với “nghệ danh” ca sĩ!

Điểm chung nhất của nam nữ ca sĩ ăn theo này là “hét” nhiều hơn hát, thường kêu gọi khán giả ủng hộ bằng những câu từ đại loại: “Nào xin cho (ca sĩ) một tràng pháo tay ủng hộ bài hát này”, “Quí vị có thích nghe bài... không? Mời các bạn nghe bài hát mang tên...”. Lý do là có ai yêu cầu ca sĩ bài mình thích thì họ cũng không hát nổi (do không thuộc lời hoặc chưa được dợt trước). Chính điều này mà trên sân khấu biểu diễn thường xảy ra nhiều sự cố bi hài như trình diễn nhạc không lời, lời không nhạc, hát đuổi, hát không micro...

Nghệ sĩ hài “cù cưa”

Ca sĩ đã vậy thì trong lĩnh vực tấu hài lại càng lộn xộn hơn. Có những gương mặt mới mà ngay cả trong làng hài nhiều khi cũng mới gặp. Trong vô số những nhóm hài tụ điểm, hài vùng ven ngoại thành, hài bar - nhà hàng, hài công viên - nhà văn hóa, cũng phải hàng tá dân hài tay ngang lập nhóm đi tấu với những tiểu phẩm hài toàn là cương, không kịch bản. Khán giả miền Tây thường là nạn nhân của những tay hài ăn theo tên người khác, bị lừa do tin theo lời quảng cáo của ông bầu: nhìn băng rôn quảng cáo thấy toàn “quái kiệt” như: Duy Phương, Bảo Quốc, Hồng Tơ... chừng mua vé xem mới ngã ngửa danh hài không thấy mà toàn “xí muội” như Duy Duy Phương, Tân Hồng Tơ... lý do vì mấy chữ đệm thêm ở đầu được viết nhỏ xíu không ai xem kỹ giờ bị hố cũng chào thua!

Không chỉ nhái tên nhiều hài cứ trèo lên bục diễn là cương bậy. Ngoài việc “chửi nhau” bằng tiếng mẹ đẻ thì chuyện phòng the, chuyện đời tư (do nhân vật hài đại diện) đều được lôi ra mà tấu! Không chỉ moi móc cái xấu, khiếm khuyết của chính bản thân dân hài diễn chung với mình để chửi (như cao, lùn, mập, ốm, đặc điểm quá khổ...) mà còn giả hình thể của người tàn tật (chột, què, thần kinh, cà lăm..) nhấn mạnh cái khập khiễng mà bêu riếu cho thành tiếng cười! Điển hình cho kiểu hài này là những cảnh anh góa vợ đưa con đi nhà trẻ gặp cô giáo: “Em có chồng rồi lỡanh đến nhà em chồng em lấy kéo cắt... của anh thì chết!”, cảnh hai ca sĩ chạy sô gặp nhau thi tài “đố vui để học”: “Đố anh, cái gì có sừng ở đầu hở ban ngày thìnó nằm mà ban đêm thì nó đứng” (cái bàn chân), “Vậy tôi đố ngược lại anh cái con gì khi làm việc nó mới mở còn khi phê thì nó khép” (con mắt); hay cảnh anh lùn có vợ cao, anh ốm có vợ béo, chàng sứt môi gặp nàng “hăng-gô” (hô răng)... Thôi thì đủ tân cổ giao duyên, nhạc sến, nhạc chế, nhạc cải biên với ca từ thô thiển được tung ra chọc... nách thiên hạ (vì cố để cho họ cười)!

Đánh giá của ngành chức năng

Ông Lê Văn Lộc, chuyên viên của Phòng Quản lý VHNT thuộc Sở VHTT TP, cho biết: Trước năm 2000, ca sĩ, nhạc công, diễn viên múa... đều được quản lý bằng chiếc thẻ hành nghề diễn viên (như ca sĩ có thẻ ca sĩ), do đó xác định trình độ ca sĩ rất dễ dàng vì để được cấp thẻ ca sĩ phải nộp lý lịch nghệ thuật, văn bằng chứng nhận các lớp đào tạo đã qua của mình nên khó có chuyện ca sĩ dỏm, tấu hài dỏm tràn lan như gần đây... Việc xử lý các ca sĩ quậy, xé rào hiện nay cũng chỉ ở mức xử phạt vi phạm hành chính chứ chưa có biện pháp chế tài cứng rắn.

Chúng tôi nghĩ việc các công ty tổ chức xin phép biểu diễn chương trình ca nhạc tấu hài hiện nay chỉ nặng về mặt hành chính giấy tờ (như hồ sơ xin diễn phải có danh mục các bài hát, vở hài, tên ca sĩ, diễn viên tham gia chương trình, địa điểm tổ chức...) còn việc quản lý và thẩm định những danh ca “kẹo kéo” và nghệ sĩ hài “cù cưa” đi ăn theo chương trình thì không ai kiểm soát. Vì vậy mới xuất hiện hiện tượng nhái tên người khác để thơm lây tên mình hoặc đặt nghệ danh tùm lum như phim Hàn hay kiếm hiệp! Oái oăm hơn là số lượng dân ăn theo chương trình không chỉ có ca và tấu hài mà còn có múa minh họa và biểu diễn thời trang là những tiết mục trình diễn luôn có xu hướng vượt ngoài khuôn khổ (sở chưa có qui chế quản lý riêng đối tượng này) trong một chương trình nhạc hội, sôi động đúng nghĩa của nó và hấp dẫn bởi dàn người mẫu ăn mặc đôi khi quá là mát mẻ, hở hang!