Như một kính đeo mắt, các loại filter có công dụng điều tiết và điều chỉnh quang học lượng ánh sáng đi vào ống kính, giúp lọc và loại bỏ các tia sáng không tốt đối với ảnh, tạo ra các hiệu ứng quang học lên ảnh.

Ngoài ra, filter cũng đóng vai trò bảo vệ thấu kính ngoài của ống kính. Filter dùng được cho tất cả các loại máy ảnh từ máy film SLR, Digital SRL đến máy số P&S, kể cả các loại thiết bị chuyên dụng như kính thiên văn, ống nhòm... Có rất nhiều loại filter, những loại sau đây được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

UV filter

Mắt thường không thấy được UV (ultraviolet ray - tia cực tím) nhưng phim hoặc cảm biến đều ghi nhận. Do tán sắc, tia UV sẽ làm cho ảnh bị ám màu lam. Sử dụng filter UV rất cần thiết cho mọi cảnh chụp ban ngày, nhất là khi chụp ở vùng núi cao và cảnh sông biển.

Khi gắn filter này, ảnh chụp sẽ giảm được hiện tượng ám màu, rõ hơn, không khí trong ảnh sẽ trong và sạch hơn mà không giảm lượng ánh sáng vào trong thấu kính. Filter này cũng như được dùng như lớp bảo vệ chống lại sự va đập hay đọng nước trên bề mặt thấu kính ngoài.

Màu sắc thể hiện cho từng loại filter. Ảnh: cameradigital.net

Hiện có rất nhiều hãng sản xuất filter nổi tiếng như Marumi, B+W, Hama... cho ra lò các loại filter UV đi cùng chức năng với các loại filter khác như Sky light, IR Cut (Infra Red light Cut), Haze...

Vì vậy, khi lựa chọn filter, nên để ý đây là UV filter loại gì, có “khớp” với mục đích sử dụng không. Chẳng hạn Filter B+W Sky Light KR 1.5 mặc định có cả chức năng chống lại tia UV hoặc Marumi UV/IR Cut mặc định có chức năng lọc bỏ cả tia Infra Red lẫn tia UV. Cũng nên lắc nhẹ filter trước ánh sáng mặt trời để biết filter đó lọc được màu gì.

ND filter

ND, GND và Graduated filter đều có có công dụng cản quang và làm thay đổi độ bão hòa màu. Filter ND được phủ một lớp phim màu xám trung tính, tùy theo mức độ đậm đặc mà nó làm thay đổi sắc độ đối với tất cả các loại màu. ND filter còn có tên gọi khác là Light Volume Reduction, tác dụng chính là cản quang dẫn tới gia tăng thời lượng phơi sáng.

Những máy ảnh hiện đại ngày nay đều cho phép người chụp đẩy tốc độ chụp lên rất cao hoặc giảm tốc độ chụp xuống rất thấp để bù trừ lượng ánh sáng giới hạn bởi khẩu độ, cho ra tác phẩm hết sức thú vị.

Ảnh chụp dòng thác nước bằng ND filter. Ảnh: cameradigital.net

Khẩu độ lớn sẽ tạo ra DOF mỏng tách chủ thể ra khỏi tiền cảnh và hậu cảnh, song do ảnh hưởng của một số điều kiện ánh sáng, đôi khi người chụp không thể tùy chỉnh được độ mở mong muốn để tạo ra ảnh trường DOF phù hợp.

Trong trường hợp này, filter ND là một giải pháp. Còn nếu cần giảm thời gian của tốc độ mà vẫn giữ nguyên khẩu độ để tạo độ nhòe thì sử dụng filter ND là một giải pháp ưu việt, đặc biệt là khi chụp ảnh dòng nước chảy hoặc thác đổ.

Polarizers filter

Ánh sáng di chuyển theo dạng sóng, tất cả các vật thể đều phản xạ ánh sáng và ống kính ghi nhận toàn bộ những loại sóng ánh sáng phản xạ đó. Trong quá trình phản xạ, các sóng ánh sáng phản chiếu này có thể cộng hưởng hoặc gây nhiễu động sóng ánh sáng kia gây ra lóa sáng và bóng ảnh.

Bằng cách xác lập trục truyền, Polarizers Filter sẽ cản những tia sáng do phản chiếu, chỉ cho phép những tia sáng có phương vuông góc với tia sáng phản chiếu đi vào ống kính, hạn chế các sóng ánh sáng phản chiếu lung tung.

Nhờ đó, sóng ánh sáng từ các vật thể không phản chiếu phân cực đi vào ống kính đã được lọc bỏ đi sự nhiễu động. Ví dụ, chủ thể đang ở vùng mặt nước (hoặc trước mặt kính), Polarizers Filter sẽ loại bỏ sự ám (veil) bên ngoài, tạo cho ánh sáng truyền từ chủ thể vào ống kính một cách trung thực, màu sắc và độ nét được bảo toàn phần nào.

Thật là khó nếu chụp ảnh một chủ thể đứng trước hoặc sau bề mặt phản chiếu mà không dùng Polarizers Filter. Nếu dùng filter này để chụp ảnh các vật thể trước gương hoặc mặt nước, kể cả dưới bầu trời sáng chói, sẽ rất hiệu quả.