Tom (tên thật là Thomas Cruise Mapother IV) sinh ra trong một gia đình không có truyền thống nghệ thuật. Năm 1973, sau khi Tom ra đời được một năm, cha mẹ cậu đã chính thức chia tay. Thời thơ ấu của Tom là những cuộc dời nhà liên tục, vì mẹ Tom phải thay đổi công việc để có thể nuôi 4 đứa con đang ở độ tuổi còn quá nhỏ. Năm 1979, mẹ Tom tái giá, gia đình chuyển tới Glen Rigde (New Jersey- Mỹ). Thời gian này mẹ Tom phát hiện con trai cưng mắc chứng bệnh Dyslexia (một bệnh của não khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong việc đánh vần và đọc), điều này khiến việc học văn hóa của Tom không đạt kết quả cao, anh thường bị kém môn tiếng Anh... Để bù lại sự mất mát không hề muốn này, Tom dồn sức cho việc tập thể thao, anh theo học những khóa võ thuật. Nhưng số phận có những sắp đặt kỳ diệu của nó: Sau một chấn thương đầu gối, Tom ngừng tập võ và chuyển hướng sang đóng kịch, anh tham gia vở kịch Guys and Dolls.

Năm 1980, làm gọn lại tên mình bằng cách bỏ bớt “Mapother IV”, Tom Cruise lên kế hoạch cho sự nghiệp diễn viên mà anh chọn: Trong 10 năm phải phấn đấu cật lực để trở thành một diễn viên nổi tiếng.

Tom là người biết mơ ước cao song cũng rất thực tế, để thực hiện giấc mơ Hollywood, anh sẵn sàng làm những việc nhỏ nhoi nhất. Trong thời gian đợi chờ các cuộc thử vai cho những phim điện ảnh kinh phí thấp, Tom đi làm bồi bàn.

Sự nghiệp lớn

Năm 1983, chỉ 3 năm sau lời thề nghề nghiệp, Tom đã khởi đầu sự nổi tiếng khi tham gia phim hài dành cho lứa tuổi teen Losin’ It và xuất hiện trong phim The Outsiders của đạo diễn Francis Ford Coppola. Diễn xuất duyên dáng, ngọt ngào của Tom trong vai cậu công tử con nhà giàu Joel Goodsen trong phim Risky Business, đã làm khán giả nữ lên cơn sốt... Họ phát hiện một Tom Cruise cực kỳ dễ thương và gợi tình,... Nhờ vào thành công vang dội về doanh thu của phim này, Tom đã nhận được cát-sê 1 triệu USD cho vai đội trưởng đội bóng đá kiểu Mỹ trong phim tiếp theo All the Right Moves.

Với Tom có lẽ không có vai diễn nào gây khó được cho anh, từ vai phi công lái máy bay chiến đấu Pete “Maverick” Mitchell trong phim Top Gun đến một tay biến hóa các quả bida với cây cơ trong phim The Color of money (Màu sắc đồng tiền)... Hoặc vai một thanh niên phải chăm sóc người anh bị thiểu năng trí tuệ trong Rain Man. Và thậm chí trở thành một anh chàng bartender, pha rượu điệu nghệ trong Cocktail cũng là một điều “dễ như trở bàn tay” với Tom.

Năm 1989, Tom vào vai cựu chiến binh Ron Kovic trong bộ phim mang tính chính trị - nghệ thuật, Sinh ngày 4 tháng 7. Để hóa thân trọn vẹn cho nhân vật, Tom để tóc dài, râu ria lởm chởm và khoác cho mình một nhân dạng bất mãn, chống báng. Phim được đánh giá cao về tính tư tưởng, song một lần nữa – sau phim Rain Man, Tom bị vuột khỏi tay giải Oscar nam chính xuất sắc nhất... Bù lại, Tom có cuộc gặp gỡ định mệnh với Nicole Kidman. Số là từ sự cảm mến tài diễn xuất của cô gái xinh đẹp người Úc này trong phim Dead Calm, Tom bằng mọi cách mời cho bằng được Nicole đóng chung với anh trong phim Days of Thunder (Những ngày sấm sét). Và chỉ sau một thời gian ngắn, Tom chia tay vợ cũ đến với Nicole. Đôi uyên ương một thời trở thành thần tượng của danh vọng, thành công và sự chung thủy còn đóng thêm với nhau phim: Far and Away (1991).

Năm 1992, trong 2 phim A Few Good Men (đóng chung với Jack Nicholson) và The Firm (đóng chung với Demi Moore) Tom đều vào vai luật sư, khả năng tranh luận của Tom ở tòa án cũng mạnh mẽ, uyển chuyển và đạt điểm hùng biện cao... không thua kém một luật sư đời thực.

Năm 1994, Tom gặp được kịch bản quan trọng trong sự nghiệp của anh, kịch bản phim Mission: Impossible (Nhiệm vụ bất khả thi - được làm lại từ series phim truyền hình rất nổi tiếng của 20 năm trước). Đến năm 1996, phim Mission: Impossible ra mắt và ngay lập tức làm nổ tung các rạp chiếu bóng với tổng thu 400 triệu USD doanh thu. Sáu năm sau, năm 2000, phần 2 của Mission: Impossible ra mắt khán giả. Phim trở thành hiện tượng của mùa phim hè. Và đến tháng 5-2006, phần 3 của phim Mission: Impossible lại tiếp tục đứng đầu top phim của thế giới.

Cuộc tình lớn

34 tuổi, thành danh rực rỡ, Tom dường như đã có tất cả trong tay: tài sản, sự nghiệp riêng, những mối tình đẹp. Cuộc tình lớn của Tom có lẽ là tình yêu với Nicole Kidman – người bạn lớn của nghề diễn, người am tường tư tưởng, nội tâm của Tom.

Điểm đen đầu tiên làm lan rộng những mâu thuẫn có lẽ là từ năm 1997, năm Tom và Nicole đến London để tham gia phim Eyes Wide Shut (tác phẩm cuối cùng của đạo diễn huyền thoại Stanley Kubrick). Phim kéo dài thời gian thực hiện bởi các nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan làm cả đạo diễn lẫn nhà sản xuất kiêm đôi diễn viên chính mệt mỏi. Không những vậy vợ chồng Tom còn bị điều tiếng khá nhiều về các cảnh nóng trong phim. Phim quay kéo dài trong 2 năm, mãi đến năm 1999, Eyes Wide Shut công chiếu trong sự đón tiếp không nồng nhiệt của khán giả, vì đã trở thành cũ trong 3 năm soi lật các điều vụn vặt hậu trường.

Cuối năm này, Tom gặp Penelope Cruz trong khi cùng tham gia Vanilla Sky, nữ diễn viên nổi tiếng của Tây Ban Nha (nổi tiếng về sự táo bạo trong cảnh nóng) thu hút sự chú ý của Tom, làm anh mê mệt trong nhất thời... Và Tom bắt đầu hò hẹn với Penelope Cruz, khởi đầu những rạn nứt trong tình cảm giữa anh và Nicole Kidman...

Song, có lẽ nguyên nhân chính sự trốn chạy tình cảm với Nicole của Tom, có lẽ là cảm giác bị người bạn đời trí tuệ, thông thái hiểu quá rõ về mình, điều này làm Tom cảm thấy nhỏ bé trong tầm quan sát của Nicole... Nên đến năm 2001, sau 7 năm hương lửa mặn nồng, đôi uyên ương từng được coi là hạnh phúc nhất Hollywood này tuyên bố chia tay. Đầu tháng 8-2001, Tom và Nicole chính thức ly dị, kết thúc một trong những cuộc tình đẹp nhất của Hollywood. Hiện tại Tom đang trong giai đoạn hạnh phúc với nữ diễn viên Katie Homes, họ đã có con với nhau. Ngày 18-4-2006, bé gái Suri Cruise chào đời tại bệnh viện ở Santa Monica (California, Mỹ), tóc nâu và mắt xanh, trong sự vui mừng hạnh phúc của Tom.